Dział Edukacji – historia

Zachęcamy do zapoznania się z historią i działalnością Działu Edukacji. Podstawowym zamierzeniem w obecnej i przyszłej pracy naszego Działu jest oswajanie najmłodszego pokolenia z muzeum jako miejscem przyjaznym i szczególnie interesującym. Mamy nadzieję wykształcić wielu odbiorców sztuki, stałych bywalców wystaw i galerii, którzy świadomie wpiszą na stałe w swoje życie spotkania ze sztuką.

Muzeum Lubelskie od początku swego istnienia dostrzegało potrzebę nauczania o przeszłości kraju i regionu oraz krzewienia zamiłowania do sztuk pięknych. Według statutu Towarzystwa pod nazwą Muzeum Lubelskie z 1914 roku do najważniejszych form działania, obok gromadzenia zbiorów i urządzania pracowni naukowych, należało organizowanie kursów rysunku, odbywanie odczytów i wykładów, prowadzenie wielu form popularyzacji sztuki.

W latach 30-tych XX wieku zapowiadano reorganizację muzeum mającą na celu ściślejsze jego powiązanie z regionem. Zamierzonym efektem tej zmiany miała być ożywiona praca oświatowo-naukowa. Dopiero jednak po II wojnie światowej doszło do wyodrębnienia jednostki organizacyjnej, która zajęła się tego typu działalnością.

W 1952 roku został utworzony Dział Naukowo-Oświatowy Muzeum Okręgowego w Lublinie.

Działalność edukacyjna ograniczała się na początku do oprowadzania po wystawach przygodnych grup i indywidualnych zwiedzających muzeum. W latach 50-tych głównym odbiorcą sztuki była niezbyt liczna elita intelektualna Lublina. Ówczesnym władzom zależało zaś, by pozyskać jak najszersze grono zwiedzających, głównie robotników i chłopów. W związku z tym wszystkie działania prowadzone były pod tym kątem- pokazy, odczyty, imprezy przygotowywane wspólnie z organizacjami politycznymi w fabrykach i szkołach.

Dział oświatowy rozszerzył swoją pracę w związku z przeniesieniem muzeum ze starej siedziby przy ulicy Narutowicza do zamku w 1957 roku. Zaczęto organizować wiele wystaw czasowych, co podniosło znacznie frekwencję: do końca lat 60-tych była ona imponująca – wyniosła ponad 2 miliony zwiedzających!

Kierownikiem działu naukowo-oświatowego była w tym czasie Krystyna Basistowa (notabene pani Krystyna stale współpracuje z naszym muzeum- dziś jako przedstawiciel władz PTTK i przewodnik grup turystycznych). Dział liczył cztery osoby – trzech historyków sztuki i jednego historyka.

W 1976 roku obok tradycyjnych form działalności (oprowadzanie, prelekcje, filmy, wystawy oświatowe, konkursy, koncerty) wprowadzono dwa nowe elementy: Studium Wiedzy o Kulturze (współorganizator-Towarzystwo Wiedzy Powszechnej i PTTK) oraz Młodzieżowe Koło Przyjaciół Muzeum.

W muzeum znalazła oparcie i siedzibę Sekcja Kultury utworzonego w 1985 roku Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Opiekę merytoryczną i organizacyjną nad Zespołem Wiedzy o Sztuce sprawuje od powstania tej sekcji do dziś Janina Koziarska-Kowalik, równocześnie długoletni kierownik tego działu. Zespół jest obecnie najliczniejszą sekcją uniwersytetu skupiającą osoby w wieku emerytalnym. W zajęciach odbywających się głównie w muzeum uczestniczy ok. 200 słuchaczy, a liczba zainteresowanych tym sposobem zdobywania wiedzy o sztuce rokrocznie rośnie. W związku z tym w roku akademickim 2015/2016 została powołana nowa grupa- Sekcja Muzealna licząca ponad 50 osób, prowadzona przez dział edukacji.

Od początku lat 80-tych Muzeum Lubelskie bierze udział w Ogólnopolskim Konkursie Plastycznym dla Dzieci i Młodzieży: „Moja przygoda w muzeum” organizowanym od wielu lat przez Muzeum Okręgowe w Toruniu. Obecnie jest to konkurs o charakterze międzynarodowym. Nasz dział jest koordynatorem konkursu w Lublinie. Co roku prace plastyczne młodzieży szkół lubelskich są nagradzane i wyróżniane.

Kolejnym zadaniem działu jest organizacja i przeprowadzenie Olimpiady Artystycznej (w sekcji historii sztuki) wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych na poziomie województwa lubelskiego.

Istniejący od przeszło 60 lat Dział Edukacji obecnie w składzie: kierownik Jolanta Polańska, Anna Czajczyk, Marcin Gapski, Małgorzata Siedlaczek prowadzi intensywną działalność zmierzającą do rozbudzenia zainteresowania tym wszystkim, co działo się i powstało w przeszłości. Tym, co warto pielęgnować, z czego korzystać i czerpać. Działalnością tą objęto niemal wszystkie grupy wiekowe – od przedszkolaków poprzez dzieci w wieku szkolnym (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum), studentów aż po (bardzo obecnie aktywne) grupy seniorów.

W oparciu o zbiory naszego muzeum i prezentacje multimedialne zwracamy szczególną uwagę na problemy dotyczące dziedzictwa kulturowego regionu lubelskiego, jego historię, a także historię sztuki tej bliższej i dalszej.

Aktywne uczestnictwo umożliwiają zajęcia warsztatowe, które zachęcają do rozwijania własnej twórczości. Wprowadzenie elementów gry i zabawy (malowanie, wyklejanie i wycinanie, układanie puzzli, rozwiązywanie krzyżówek i wypełnianie kart pracy) do zajęć z młodszymi dziećmi uatrakcyjnia pobyt w muzeum. Wizyty tego typu są coraz częściej i chętniej umieszczane w planach zajęć szkolnych, stanowią bowiem dopełnienie procesu nauczania.

Muzeum Lubelskie czyni starania, aby zachęcić publiczność do częstszego odwiedzania, a nie tylko jednorazowego spotkania, dlatego też prowadzone są cykle zajęć tematycznych powiązanych ze sobą jednym wiodącym zagadnieniem.

Realizowane obecnie cykle lekcji muzealnych to:

Poznajemy muzeum (zajęcia dla dzieci młodszych prowadzone metodami aktywizującymi),
Ikonografia i zabytki dawnego Lublina (tematy w roku szkolnym 2016/2017 szczególnie preferowane w związku z 700-leciem nadania praw miejskich naszemu miastu),
Kaplica Trójcy Świętej jako źródło wiedzy o kulturze,
Co to jest malarstwo,
Historia sztuki od starożytności do czasów współczesnych.

Efektem konkursu historyczno-plastycznego zorganizowanego przez dział edukacji w 100-lecie Muzeum Lubelskiego jest m.in. przewodnik po muzeum dla dzieci stworzony przez młodych uczestników zajęć.

Nasz dział co roku uczestniczy w Nocy Muzeów, Nocy Kultury oraz Lubelskim Festiwalu Nauki, przygotowując nowe tematy zajęć warsztatowych, m.in. Królowie na zamku, Jak budowano twierdze rycerskie i zamki królewskie, W krainie jedwabiu. Bierzemy udział w programach edukacyjnych tworzonych z innymi podmiotami, np. z NBP (konkurs na kronikę Lublina w 600 rocznicę urodzin Jana Długosza), a w przygotowaniu jest program zatytułowany: „Muzyka i obraz przez wieki”. Zajęcia i programy dostosowujemy także do osób niepełnosprawnych, szczególnie dzieci i młodzieży niewidzącej i niesłyszącej. Muzeum jest szeroko otwarte dla młodych podopiecznych ośrodków szkolno-wychowawczych i opiekuńczych. Prowadzimy zajęcia w ramach akcji organizowanych w czasie ferii zimowych i wakacji letnich – głównie dla dzieci pozostających w tym czasie w domu.

Podstawowym naszym zamierzeniem w obecnej i przyszłej działalności jest oswajanie najmłodszego pokolenia z muzeum jako miejscem przyjaznym i szczególnie interesującym. Mamy nadzieję wykształcić wielu odbiorców sztuki, stałych bywalców wystaw i galerii, którzy świadomie wpiszą na stałe w swoje życie spotkania ze sztuką.