Zbiór sztuki powstałej po 1945 roku był tworzony od końca lat 50. XX wieku. Choć nie stanowi systematycznie rozbudowanej kolekcji, pozwala na wyróżnienie zasadniczych tendencje, określających zarówno lokalny, jak i ogólnopolski wymiar sztuki współczesnej. W zbiorze znalazły się przede wszystkim prace malarskie i graficzne, obecnie znajdujące się w dwóch sekcjach działu sztuki i kultury wizualnej, pokazujące zasadnicze tradycje sztuki współczesnej, z wyrazistą sekwencją malarstwa kolorystycznego reprezentowaną dużym zestawem prac Zenona Kononowicza, Władysława Filipiaka i Edwarda Nadulskiego, tradycją sztuki nowoczesnej reprezentowaną spuścizną grupy „Zamek” oraz zróżnicowanymi ogólnopolskimi zjawiskami artystycznymi, określanymi pojęciem „metafory”. Te trzy obszary pozwalają na uchwycenie chronologii i dynamiki współczesnych praktyk artystycznych, ewolucji twórczości poszczególnych artystów (jak modernizowanie koloryzmu w twórczości Filipiaka i Kononowicza poprzez sięgnięcie do formuły abstrakcji) czy też przemian koncepcji obrazu (np. w twórczości Włodzimierza Borowskiego, Tytusa Dzieduszyckiego-Sasa czy Jana Ziemskiego), ale także uchwycenie współwystępowania zjawisk eksperymentalnych i zakorzenionych w tradycyjnej formule figuracji.
Od lat 70. XX wieku kolekcja zaczęła wzbogacać się o dzieła klasyków polskiej sztuki nowoczesnej: Tadeusza Brzozowskiego, Mariana Bogusza, Stefana Gierowskiego, Marii Jaremy, Tadeusza Kantora, Jana Lebensteina, Jacka Sempolińskiego, Kajetana Sosnowskiego, Henryka Stażewskiego, Andrzeja Wróblewskiego, Jerzego Tchórzewskiego, w sposób charakterystyczny ukazując pluralizm odmian abstrakcji i figuracji, wynikających z doświadczeń artystycznej odwilży. Także program „Metafor”, realizowany w trakcie plenerów i wystaw organizowanych przez Muzeum, pozwolił rozszerzyć katalog zbiorów. Dało to okazję, przynajmniej częściowego, odzwierciedlenia aktualnych problemów i tematów artystycznych z kręgu nowej figuracji (twórczość Macieja Bieniasza, Zbyluta Grzywacza), asamblaży (Władysława Hasiora) czy wreszcie praktyk konceptualnych („Zbiory” Mariana Warzechy, fotomontaże Natalii LL i Andrzeja Lachowicza).
Ten zamysł aktualizowania zbiorów podkreśla kontynuowana od wielu lat praktyka wystaw artystów związanych z lubelskim Wydziałem Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, którzy zajmują poważne miejsce na mapie artystycznej. Program, w którym lokalność przyjmuje uniwersalne odniesienia, nieustannie wzbogaca zasoby muzealne o prace takich artystów, jak m.in.: Jan Gryka, Ryszard Lis, Tomasz Zawadzki czy Jakub Ciężki.