Za Oskarem Kolbergiem po Lubelszczyźnie 1.02-30.06.2014
Wystawa zorganizowana w ramach Roku Kolberga.
luty-czerwiec 2014 r.
Henryk Oskar Kolberg – kompozytor, etnograf, folklorysta.
Urodził się 22 lutego 1814 r. w Przysusze, zmarł 3 czerwca 1890 r.; pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Dla nauki i kultury polskiej stworzył bezcenny zbiór materiałów źródłowych – opracował i realizował wielki program badań folklorystycznych i etnograficznych, pozostawiając wielotomowe dzieło Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. Jako pierwszy zgromadził i uporządkował, według regionów całego terytorium dawnej Rzeczypospolitej, wiedzę na temat polskiej kultury ludowej XIX w. Opublikował za życia 33 tomy Ludu. Pozostawił ogromny zbiór rękopisów, zawierający głównie materiały folklorystyczne i etnograficzne, na podstawie których wydano drukiem kolejne monografie. Dokumentacja zgromadzona przez Oskara Kolberga od blisko 150 lat służy, zgodnie z zamierzeniem autora, przede wszystkim polskiej etnografii, folklorystyce i etnomuzykologii.
Wystawa „za Oskarem Kolbergiem po Lubelszczyźnie” dzięki eksponatom etnograficznym – najstarszym w zbiorach Muzeum Lubelskiego – oraz fotografiom z XIX w. i pocz. XX w. przedstawia sylwetki osób równie mocno jak Oskar Kolberg zainteresowanych życiem i kulturą mieszkańców ówczesnych wsi i małych miasteczek Lubelszczyzny. Wśród nich wyróżnia się lokalnie działający regionalista i ludoznawca Jan Brandt (1860-1911) ze Smorynia w powiecie biłgorajskim, który zebrane przez siebie zabytki kultury chłopskiej i mieszczańskiej zaprezentował w 1901 r. na Wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Lublinie. Po jej zakończeniu znaczącą część z nich podarował na poczet przyszłego Muzeum Lubelskiego, a bogatą kolekcję gorsetów tarnogrodzkich zapisał Muzeum Narodowemu w Krakowie.
Interesujące i oddające specyficzny klimat epoki, a tym samym będące jej dokumentem są fotografie uznanych XIX-wiecznych fotografów profesjonalistów z pracowni lubelskich, warszawskim i krakowskich, oraz fotografów amatorów. Są to Karol Beyer, zw. ojcem polskiej fotografii, który prezentowane fotografie wykonał na Pierwszą Wystawę Etnograficzną w Moskwie w 1867 r., i jego sukcesorzy Julian Kostka i Ludwik Mulert. W Warszawie i Paryżu swoje zakłady fotograficzne miał Jan Mieczkowski, w Krakowie fotografował Ignacy Krieger, a u Lublinie Wiktoria Sierocińska, Stanisław Zawadzki i Józef Wasilewski. W Kielcach i Biłgoraju zaś pracowali Stanisław Sanecki i Jan Brodowski oraz w powiecie biłgorajskim, janowskim, lubelskim i puławskim – Ludwik Rogowski, Leon Hempel, ks. Stanisław Warszawski i ks. Karol Dębiński. Uzupełnieniem sepiowych fotografii są kolorowe pocztówki z tzw. typami ludowymi, wydane przez Władysława i Witolda Kiesewetterów z okazji Wystawy Rolniczo-Przemysłowej 1901 r., według rysunków Konstantego Kietlicz-Rayskiego.