Dialog sztuki z naturą – warsztaty dla dorosłych

Dialog sztuki z naturą – dwudniowe warsztaty dla dorosłych

Ziarno – początek życia i kontynuacja wędrówki energii. Tak można rozpocząć to zaproszenie do wspólnego spotkania i obserwacji relacji sztuki z naturą, do której punktem wyjścia będzie prezentowana w Muzeum Narodowym w Lublinie wystawa „Xawery Wolski. Genetyka Pamięci”.

Chcielibyśmy razem z Państwem rozmawiać, patrzeć, czuć i tworzyć coś, co sprzeciwi się tezie, wciąż noszonej przez niektórych na sztandarach, że kultura jest przeciwieństwem natury. Architekci krajobrazu (Wojciech Januszczyk, Jan Kamiński), poeta i pisarz (Michał Książek) zaproponują zasianie w sobie ziarna dialogu, tak potrzebnego w dobie zmian klimatu. Rozmowa i opowieść są dziś bardziej potrzebne niż kiedykolwiek. Opowieść o tym, że w kręgach życia nie jesteśmy najważniejsi. Jesteśmy uczestnikami, którzy nie mają prawa do kolonizacji i nazywania. To już zrobiliśmy. Efekt jest opakowany. Sztuka potrafi jednak nie nazywać, a poezja rozumieć nie przez wiedzę, lecz przez uczucia i emocje.

Zaczniemy od spacerów po zdrowym mieście. Zobaczymy, jak może wyglądać nieinwazyjny dialog między sztuką a naturą. „Galeria w krzakach”, ścieżka „Zdrowe miasto” to początek. Potem spotkanie z ekomitami antropocentrycznego kolonializmu. To wykłady, rozmowy i wędrówka. Potem warsztaty i biodróże.

Dzień pierwszy:
23 listopada (sobota), godz. 10.00–16.00
Miejsce: Siedziba Fundacji Krajobrazy, ul. Bernardyńska 15

• Prezentacja ścieżki „Zdrowe Miasto” – spacer
• Prezentacja „Galerii w Chaszczach i Krzakach” – zajęcia w pracowni
• Cyrkularność i gospodarka liniowa w procesach twórczych – zajęcia w pracowni
• Czytanie poezji o krajobrazie z Michałem Książkiem, autorem “Atlasu dziur i szczelin”

Dzień drugi:
24 listopada (niedziela), godz. 9.00–17.00 
Miejsce: Muzeum Narodowe w Lublinie, ul. Zamkowa 9

• Zwiedzanie wystawy „Xawery Wolski. Genetyka Pamięci” w Muzeum Narodowym w Lublinie
• Biodróż z Michałem Książkiem i Wojciechem Januszczykiem
• Warsztat projektowania mikrodziałań artystycznych w przestrzeni
• Realizacja mikrodziałań na wzgórzu zamkowym
• Podsumowanie i zakończenie warsztatów

Termin: 23–24 listopada 2024 roku
Koszt: 60 zł
Liczba miejsc ograniczona

Bilety dostępne w kasie muzealnej oraz na stronie www.bilety.mnwl.pl  

Podczas warsztatów wspólnie będziemy obserwować przyrodę otaczającą lubelski Zamek. Następnie stworzymy niewielkie, ulotne, efemeryczne formy artystyczne w duchu land artu. Wykorzystamy materiały naturalne znalezione w terenie oraz proste materiały pochodzenia naturalnego. Podstawą tych działań będzie obserwacja terenu oraz szczególnych, wyjątkowych form roślinności lub reliktów, na przykład pni dawnych drzew, które przechodzą swoje kolejne życie. Kiedyś były małymi nasionami. Efektem naszych działań będzie umiejętna, dyskretna i nienachalna sztuka wprowadzona w przestrzeń przyrodniczą w mieście, podlegająca naturalnym procesom rozkładu.

Jan Kamiński

Biodróż wychodzi z założenia, że w miastach wszędzie obok Homo sapiens żyją jacyś mali Inni, którzy zasługują na uwagę, czyli na świadome sąsiedztwo. Czasem, żeby ich dostrzec, potrzebujemy lupy powiększającej, czasem lupy pomniejszającej. Innym znów razem zwyczajnej wrażliwości i uważności. Kiedy się to już uda, spędzamy godzinę w jednym miejscu, przeżywając różne rodzaje zdziwień i zachwytów (np. zachwyt lipowy albo glebowy). Tam, gdzie pozornie „nic nie ma”, spotkać możemy skoczogonka, wazonkowca, kolorowe roztocze. Poszukamy dziupli sikor, szpar wróbli i szczelin pełzaczy. Sprawdzimy, co u wiji i stonóg (ten stonóg). Wron nie trzeba specjalnie długo szukać: architektura ich gniazd widoczna jest z daleka i zawsze zaskakuje jakimś nowatorskim rozwiązaniem: a to widelec, a to drut od parasola. Biodróż nie jest jednak tylko obserwacją, raczej spotkaniem. Świadomym sąsiedztwem. Jest renegocjacją piękna. Dlatego staje w obronie tego, co dotychczas uważano za brzydkie. Jest świadomym praktykowaniem zdziwienia i zachwytu, co prowadzi do szukania nowego języka opowieści o świecie. A to sprzyja nadawaniu Nieistotnemu Jego zasłużonej rangi. Jest także świadomą pracą zmysłów, utrwalaniem dobrych przeżyć w ciele w oparciu o radość, praruchy i budowę anatomiczną człowieka, która sprzyja podglądaniu, chowaniu się i recepcji pozytywnych bodźców abiotycznych i biotycznych. Biodróż prowadzi do katharsis. Biodróż jest także opowieścią, raczej niż tylko spacerem studyjnym czy wycieczką sensoryczną. Jest improwizacją, w której biotop to scena, a biocenoza to bohaterowie i aktorzy. Tekst bierze się wprost z krajobrazu, z ekosystemu, z biologii ludzi oraz ich sąsiadów. Biologii, która niespodziewanie zyskuje tu rangę biografii. Scenariuszem takiej opowieści może być mapa topograficzna z naniesionymi stanowiskami różnych żyć nazywanych biosami. Powstaje właściwie nowy gatunek literacki.

Michał Książek

Poezja – czytanie i rozmowy

Będzie też sporo poezji, eko-poetyki. Poezja to jedna z niewielu nie kolonizacyjnych form opowieści o naturze, procesach powstawania nieludzkiego życia. Wiecznego z nią dialogu, w którym tylko na chwilę potrafimy uszczknąć jej prawdę, żeby już za chwilę zorientować się, że zamienia się w wiedzę i naukę, a ta staje się niepewna i zmienna. Wracając, jednak do dialogu poezji, znowu pojawia się muśnięcie zrozumienia i próba nie nazywania i nie kolonizowania.

Prowadzący warsztaty:

Jan Kamiński

Architekt krajobrazu, doktor nauk technicznych w specjalności architektura i urbanistyka, pracownik Instytutu Architektury Krajobrazu KUL, specjalista w zakresie planowania krajobrazu miejskiego, systemów zieleni miejskiej oraz procesów partycypacji społecznej. Wspólnie z innymi społecznikami, instytucjami i organizacjami pracuje na rzecz pozytywnych zmian w przestrzeni i krajobrazie Lublina.
Koordynował m.in. projekt „Parki Lublina” poświęcony odnowie Parku Ludowego i Parku Rusałka a także współkoordynował projekt „Miasto dla ludzi”, którego celem było podnoszenie jakości poruszania się pieszo. W latach 2011-2018 kierował pracą Rady Kultury Przestrzeni przy Prezydencie Miasta Lublin. Członek Forum Kultury Przestrzeni w Lublinie.

Wojciech Januszczyk

Architekt krajobrazu, pracownik Instytutu Architektury Krajobrazu KUL oraz wykładowca w Akademii Bialskiej Nauk Stosowanych w zakładzie Architektury Krajobrazu. Absolwent Szkoły Ekopoetyki przy Instytucie Reportażu. Fundator Fundacji Krajobrazy oraz Inspektor Nadzoru Terenów Zieleni. Pełnił funkcję prezesa ogólnopolskiego Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu, obecnie jest honorowym członkiem SAK.

Twórca „Ogrodu Snu” wspierającego działania Fundacji Ewy Błaszczyk „AKOGO?”. Uczestniczy w Festiwalu Ogrodów w Bolestraszycach, gdzie tworzy autorskie realizacje ogrodów pod cyklicznym tytułem „Protest Garden”, zwracając uwagę społeczną na współczesne problemy związane z przestrzenią i krajobrazem, a także wynikające ze zmian klimatycznych i odpowiedzialnością człowieka za nie. Jest twórcą idei „zarastania” w przestrzeniach publicznych i prywatnych. Propaguje wprowadzenie zasad gospodarki obiegu zamkniętego do architektury krajobrazu. W swoich działaniach komercyjnych kieruje się zasadą „Ogród to też dom”, wskazującą na funkcjonalny charakter przestrzeni. Dyrektor artystycznym IN GARDEN – Festiwalu Sztuki Ogrodów i Przestrzeni Publicznej oraz koordynator Festiwalu Landartu i Sztuki Ludowej Etno Młyn. Członek Rady Programowej czasopisma „Zieleń Miejska”, gdzie prowadzi cykl „Przewrót Kopernikański”. Autor tekstów dla czasopisma „Architektura i Biznes”. Jego pasją jest słowo i jego moc, pochwała lenistwa, zarastanie, równoprawność w projektowaniu przestrzeni, obalanie mitów o nieużytkach i sadzeniu drzew w mieście, nieestetyczna estetyka, czy przeciwstawianie się porównaniu współczesnego ogrodu do biblijnego raju.

Michał Książek

Poeta, reportażysta, kulturoznawca, inżynier leśnik i ornitolog. Publikował w „Polityce”, „Lesie Polskim”, „Twórczości”. Współpracownik kwartalnika „Przekrój”. Nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2014 w kategorii eseistyka za książkę Jakuck. Słownik miejsca. Laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2015 w kategorii debiut roku za Naukę o ptakach. Za ten tom był również nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2015 oraz do nagrody w XI Ogólnopolskim Konkursie Literackim „Złoty Środek Poezji” 2015 na najlepszą debiutancka książkę poetycką roku 2014.

Za reportaż Droga 816 nagrodzony Nagrodą Literacką Gdynia 2016 w kategorii esej, Nagrodą Literacką Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego za najlepszą książkę roku 2015 oraz Nagrodą Magellana 2016. „Droga 816” przyniosła też nominacje do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego 2015 za Reportaż Literacki. do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy 2016 w kategorii proza, do Nagrody im. Beaty Pawlak w 2016 roku. W 2018 roku książka ukazała się w przekładzie na język niemiecki. W 2018 Książek został nagrodzony Orfeuszem Mazurskim za tom poezji Północny wschód. M Książek to nie tylko pisarz, to także dyplomowany przyrodnik. Te dwie perspektywy spotykają się w „Atlasie dziur i szczelin” – hymnie na cześć miejskiej przyrody. Autor podróżuje po całej Polsce, by pokazać nam sekretne życie naszych miast i miasteczek. Sprawdza, jak przyroda rozprzestrzenia się wśród betonu i żyje na przykład za miejskimi neonami.

Wydarzenie towarzyszące wystawie „Xawery Wolski. Genetyka Pamięci”.