Zbiory Muzeum Bolesława Prusa w Nałęczowie

Muzeum gromadzi pamiątki i materiały dokumentujące życie i twórczość pisarza, ze szczególnym uwzględnieniem jego związków z Nałęczowem i rodzinną Ziemią Lubelską.

W swoich zbiorach Muzeum B. Prusa posiada przeważającą część zachowanej korespondencji Prusa m.in. do: żony – Oktawii Głowackiej z Trembińskich (77 listów z lat 1872-1911), Aliny Sacewiczowej (59 listów z lat 1898-1911), Antoniego Osuchowskiego (48 listów z lat 1898-1912) oraz autografy notatek twórczych, artykułów i konspektów, pierwodruki, egzemplarze korektowe dzieł oraz liczne ich przekłady na języki obce. Cennymi eksponatami są również fotografie pisarza, jego bliskich oraz zdjęcia wykonane przez Bolesława Prusa w 1904 r. w Nałęczowie, barwne ilustracje Edwarda Okunia do powieści „Faraon”, projekt okładki Stanisława Witkiewicza do pierwszych opowiadań oraz liczne nałęczowiana, ilustrujące związki Prusa z uzdrowiskiem – tradycje literackie i kulturalne miejscowości.

Zbiory Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie

Autentyczne wyposażenie dawnej pracowni pisarza – meble: kanapa, krzesła i fotele, za parawanem łóżko. Biurko służyło Żeromskiemu jeszcze w Warszawie w okresie pisania “Popiołów”, w biblioteczce pozostały jego książki. W serwantce eksponowane są podręczniki, zeszyty i przybory szkolne, pamiątki z podróży i wiele rysunków Adama Żeromskiego.

W Muzeum eksponowane są podręczniki, zeszyty i przybory szkolne, pamiątki z podróży i wiele rysunków Adama Żeromskiego, obok jego narty i czekany. Na uwagę zasługuje kolekcja portretów pisarza autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza, Eligiusza Niewiadomskiego, Tadeusza Pruszkowskiego, Michała Bojczuka z Ukrainy, Tymona Niesiołowskiego, Franciszka Siedleckiego oraz portrety Adama Żeromskiego autorstwa Leona Wyczółkowskiego, Kazimierza Młodzianowskiego i Michała Bojczuka. Płaskorzeźby portretowe Stefana Żeromskiego są dziełem Czesława Makowskiego, Stanisława Ostrowskiego. Muzeum posiada również rysunki i szkice Stanisława Witkiewicza, Witkacego, projekty i rysunki Jana Witkiewicza, Henryka Siemiradzkiego, Stanisława Noakowskiego, Jana Stanisławskiego, kompozycje pejzażowe Oktawii Żeromskiej, a nawet dwa obrazy autorstwa Stefana Żeromskiego “Widok z okna Chaty” oraz ilustracja do opowiadania “Rozdzióbią nas kruki, wrony”. W zbiorach znajdują się również dokumenty dotyczące działalności Towarzystwa Oświatowego “Światło”, budowy ochronki, kolekcja listów Stefana, Oktawii i Adama Żeromskich. Ekspozycję uzupełniają bibeloty, fotografie rodzinne z różnych okresów życia pisarza i jego rodziny.

Zbiory Oddziału Literackiego im. Józefa Czechowicza

 Dotychczas udało się zgromadzić większość rozproszonej spuścizny rękopiśmiennej Józefa Czechowicza. Są to autografy utworów, liczne listy do przyjaciół i rodziny, zdjęcia oraz dokumenty dotyczące biografii poety, m.in. fragmenty dziennika, świadectwa szkolne, dyplom ukończenia Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, materiały mówiące o działalności Związku Literatów Lubelskich.
Ponadto Muzeum posiada w swoich zbiorach bogate materiały rękopiśmienne innych autorów związanych z Lubelszczyzną: Franciszki Arnsztajnowej, Konrada Bielskiego, Wacława Gralewskiego, Kazimierza Andrzeja Jaworskiego, Antoniego Madeja, Bronisława Ludwika Michalskiego, Jerzego Pleśniarowicza, Wacława Mrozowskiego, Józefa Nikodema Kłosowskiego, Józefa Łobodowskiego, Marii Bechczyc-Rudnickiej, Stanisława Bojarczuka, Jana Pocka, Anny Kamieńskiej. W zbiorach muzealnych znajdują się poza tym listy oraz rękopisy utworów poetyckich tak wybitnych twórców polskich jak: Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Jerzy Zagórski, Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński i in.
Uwagę zwraca również obszerna dokumentacja fotograficzna lubelskiego życia literackiego, bogaty księgozbiór liczący około dziesięciu tysięcy woluminów, zbiór czasopism archiwalnych, nagrań, pamiątek oraz druków okolicznościowych.

Zbiory Muzeum Dworek Wincentego Pola

Rękopisy, dokumenty rodziny Polów, zbiór kart pocztowych, czasopisma z XIX i XX wieku.

W zbiorach muzeum znajdują się m.in.:

rękopisy kilku utworów W. Pola: „Abecadło myśliwego”, „Wachmistrz Dorosz”, „Z puszczy” oraz notatki poety,
bogata korespondencja: autografy listów W. Pola oraz korespondencja adresowana do poety przez: S. Goszczyńskiego, J. I. Kraszewskiego, F. Wężyka, A. E. Odyńca, F. Duchińskiego, J. Dzierzkowskigo, E. Ziemieńskiej, K. Suffczyńskiego, T. Wasilewskiego, F. K. Godebskiego, J. Fontany, J. Kossaka, J. K. Żupańskiego, ks. K. Maniewskiego, ks. I. Isakowicza, E. Krasickiego i innych osób oraz odpisy korespondencji poety z lat 1846–1872 sporządzone przez Władysława Leona Antoniewicza, a także autografy listów członków rodziny W. Pola: rodziców, dzieci (Zofii z Polów Podoskiej, Julii Pol i Wincentego Pola jun. do Władysława Leona Antoniewicza) i wnuków (Leona Pola, Jerzego Pola, Juliusza Pola i Idalii Pol),dokumenty rodziny Polów: rodziców, dzieci, wnuków i prawnuków (dokumenty osobiste, fotografie, portrety, litografie, odznaczenia bojowe, archiwum rodzinne Polów),
prace plastyczne Juliusza Pola, wnuka poety (oleje na dykcie, akwarele, rysunki tuszem i ołówkiem),
zbiór kart pocztowych z XIX i XX wieku, tematycznie związany z miejscami pobytów i wędrówek poety-geografa,
zabytkowe XIX-wieczne meble,
unikatowa kolekcja polskojęzycznych globusów Ziemi XIX–XXI w. licząca 120 eksponatów, zbiór map globusowych oraz literatura specjalistyczna,
księgozbiór: XIX-wieczne edycje dzieł pisarza oraz opracowania dotyczące jego życia i twórczości (w tym księgozbiór zgromadzony i podarowany przez Genowefę i Adama Polów liczący 827 pozycji),
czasopisma z XIX i XX wieku.