Artefakt - Strona Muzeum Narodowego w Lublinie

nieznany (krawiec), Czepiec mężatki `humełka`

Rodzaj:
Twórca/wytwórnia:
Miejsce powstania:
Technika:
Tworzywo:
Wymiary:	Średnica: 18 cm
Właściciel:
Słowa kluczowe:
Nr inwentarzowy:	E/524/ML
Stała lokalizacja:	Muzeum Narodowe w Lublinie (Zamek Lubelski), ul. Zamkowa 9, Lublin

Nota popularyzatorska

Nakrycie głowy kobiety – humełka, składające się z obręczy lipowej zwanej obiecainą, na którą jest naciągnięty siatkowy czepek koronkowy wykonany ręcznie białymi nićmi na krosienku. Obręcz z zewnątrz jest owinięta wąskim pasmem lnianego materiału, tak zwaną szmatką ozdobioną tkanymi pasami w kolorze czerwono-niebieskim. Pas tej tkaniny był wiązany z tyłu na węzeł, jeden koniec jest wysunięty ozdobnie od góry z przodu czepca, drugi z tyłu, a ich brzegi są wykończone haftem i koronką wykonaną ręcznie. W dolnej części humełki mocowano pięć długich wstążek sięgających do pasa, produkcji fabrycznej, w kolorach czerwonym i białym we wzory kwiatowe. Przyszyte są po obu stronach, jedna nad drugą, tak że widać tylko ich połowę, a jedynie część środkową w całości. Ten typ nakrycia głowy pochodzi z końca XIX wieku i był noszony przez młode mężatki do stroju świątecznego w parafii Krzczonów. Strój krzczonowski jest najbardziej rozpoznawalny na Lubelszczyźnie i bywa nazywany lubelskim. Jest to jednak określenie błędne, gdyż na terenie województwa lubelskiego jest czternaście innych typów strojów, z których każdy jest inny. Różnią się fasonem, kolorystyką i zdobieniami, co jest wynikiem ich przynależności do różnych obszarów etnograficznych: na południu do małopolskiego, na północy do mazowieckiego, a na wschodzie przejmowano wpływy ruskie. Strój krzczonowski występował w centralnej części województwa. Pierwotnie był wykonany z płótna lnianego i nawiązywał do ubiorów małopolskich, ale już pod koniec XIX wieku zaczęto stosować materiały i pasmanterię fabryczną. W tym okresie zmianie uległ też krój poszczególnych elementów, wprowadzono nowy typ haftu – krzyżykowy, co sprawiło, że ubiór świąteczny (zob. E/516/ML) zmienił wygląd. Był bardzo barwny i wyróżniał się spośród innych strojów lubelskich, dlatego też po II wojnie światowej był chętnie rekonstruowany przez zespoły folklorystyczne.

Wyszukiwarka

nieznany (krawiec), Czepiec mężatki `humełka`

Nota popularyzatorska