Artefakt - Strona Muzeum Narodowego w Lublinie

nieznany (malarz), Święty Józef z Dzieciątkiem

Rodzaj:
Twórca/wytwórnia:
Miejsce powstania:
Technika:
Tworzywo:
Wymiary:	Wysokość: 32,5 cm, Szerokość: 41 cm
Słowa kluczowe:
Nr inwentarzowy:	E/16844/ML
Stała lokalizacja:	Muzeum Narodowe w Lublinie (Zamek Lubelski), ul. Zamkowa 9, Lublin

Nota popularyzatorska

W Polsce malarstwo na szkle zaczęło się rozwijać w wieku XVIII na obszarze Dolnego Śląska, gdzie w pobliżu hut szkła powstawały pracownie malarskie wypracowujące własne wzorce, oddziałując niemal na wszystkie regiony Polski. Ośrodki polskie utrzymywały także kontakty z podobnymi warsztatami w Czechach lub na Słowacji, skąd zapożyczano niektóre rozwiązania formalne. Stamtąd też do polskich wiosek na Podhalu, Orawie czy Spiszu docierali wędrowni sprzedawcy obrazów, które charakteryzowały się: tłem białym, ciemnoniebieskim lub czarnym, konturem czerwono-brązowym i czarnym, szatami postaci wzbogacanymi pozłotką oraz dekoracją roślinną w formie stylizowanego jabłka granatu w formie żółto-czerwonej kuli albo też trój- lub pięciopłatkowego tulipana, przeważnie czerwonego.

Wiek XIX w historii tej techniki okazał się złotym. W tym czasie obrazami na szkle powszechnie dekorowano chaty chłopskie. Przedstawiały postacie świętych, którzy w ludowej koncepcji świata odgrywali istotną rolę – do ich zadań należała ochrona domu i jego mieszkańców oraz najbliższego otoczenia gospodarstwa. Wśród tematów dominowały przedstawienia Matki Boskiej i wizerunki świętych patronów, pośredników we wszystkich ziemskich sprawach, między innymi: św. Agaty, św. Apolonii, św. Barbary, św. Jana Nepomucena. Im większa liczba obrazów świętych znajdowała się w chacie, tym ich właściciel i jego rodzina mogli liczyć na lepszą ochronę.

Obrazy malowane na szkle wytwarzano taśmowo w ogromnych ilościach, zgodnie z przyjętymi wzorami. Przy produkcji korzystano z gotowego wzoru, którym była najczęściej grafika dewocyjna: drzeworyty lub miedzioryty. Podkładano ją pod szklaną taflę i kopiowano, malując bezpośrednio na szkle kontury. W ten sposób odbijano ogólny schemat kompozycji, natomiast szczegóły należały do inwencji twórcy. Indywidualizm przejawiał się szczególnie w dekoracjach kwiatowych tła. Zdarzało się, iż malarze pomijali atrybuty świętych lub domalowywali inne. Niekiedy też na obrazach trudno było rozpoznać świętego. Wzory odbijano z podkładek, dlatego często otrzymywano efekt zwierciadlany. Przy mechanicznym odtwarzaniu podpisów pod postaciami, które dawały się odczytać tylko odwrotnie, kopiujący zdradzali często analfabetyzm, podobnie było, gdy opuszczali litery lub pisali je zniekształcone.

Wyszukiwarka

nieznany (malarz), Święty Józef z Dzieciątkiem

Nota popularyzatorska