Artefakt - Strona Muzeum Narodowego w Lublinie

Janiszewski, Józef (1880-1940) (redaktor), Nasz Przewodnik - miesięcznik obrazkowy dla dzieci szkolnych

Rodzaj:
Twórca/wytwórnia:
Miejsce powstania:
Technika:
Tworzywo:
Wymiary:	Wysokość: 14,7 cm, Szerokość: 22,2 cm
Właściciel:
Słowa kluczowe:
Nr inwentarzowy:	ML/MART/186
Stała lokalizacja:	Muzeum Narodowe w Lublinie, oddział – Muzeum Martyrologii "Pod Zegarem", ul. Uniwersytecka 1, Lublin

Nota popularyzatorska

Pierwszy numer „Naszego Przewodnika”, „pisemka Dziecięcych Bractw Wstrzemięzliwosci [tak w oryginale]”, ukazał się 1 stycznia 1913 roku. Redaktorem był ksiądz Henryk Szuman ze wsi Wiele w powiecie Konitz (dziś Chojnice) w zaborze niemieckim. Poszczególne numery liczyły przeważnie osiem stron. Już przed wybuchem I wojny światowej czasopismo miało 20 000 abonentów. Po informacjach na temat przedpłat podanych przez wydawcę można stwierdzić, że „Nasz Przewodnik” zyskał popularność wśród Polaków zamieszkałych na terenach trzech zaborców, ale także wśród Polonii amerykańskiej.

Na łamach miesięcznika publikowano wiersze, modlitwy, pieśni, sztuki teatralne, legendy i opowiadania, a także drukowano obrazki propagujące religijność i wzywające do abstynencji. Docelowym czytelnikiem były dzieci, ale zachęcano też do głośnego czytania pisma przy rodzinnym stole. Dlatego w przypisach można odnaleźć, na przykład, definicję alkoholu – „trucizny, znajdującej się w wódce, w winie itp.” (dzięki temu dzieci miały wpływać na rodziców). W późniejszych numerach autorzy zamieszczali także zagadki, listy od czytelników oraz artykuły przybliżające historię Polski.

Rocznik znajdujący się w zbiorach Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem” wyróżnia się objętością – składa się na niego zaledwie czterdzieści osiem stron. Numery w 1920 roku wydawano nieregularnie. Problemy wydawnicze wiązały się ze zmianą redaktora – księdza Szumana zastąpił ksiądz Józef Janiszewski z Poznania. Rok 1920 był najprawdopodobniej ostatnim okresem ukazywania się pisma.

Obu redaktorów spotkał tragiczny los. 1 września 1939 roku Henryka Antoniego Szumana zmuszono do opuszczenia parafii w Starogardzie Gdańskim. 2 października został zastrzelony w publicznej egzekucji przed murem kościoła św. Mikołaja w Fordonie koło Bydgoszczy. Przed rozstrzelaniem wzniósł okrzyk: „Niech żyje Chrystus Król, niech żyje Polska”.

Kiedy wybuchła II wojny światowa, Józef Janiszewski był na emeryturze. Mimo to został aresztowany przez gestapo i 28 maja 1940 roku umieszczony w niemieckim obozie koncentracyjnym Dachau, a około dwóch miesięcy później w KL Gusen I. Tam pracował w nieludzkich warunkach w kamieniołomach – więźniowie musieli nosić w rękach lub na plecach ogromne kamienie. Ksiądz Janiszewski zmarł w obozie 27 sierpnia 1940 roku.

Wyszukiwarka

Janiszewski, Józef (1880-1940) (redaktor), Nasz Przewodnik - miesięcznik obrazkowy dla dzieci szkolnych

Nota popularyzatorska