Artefakt - Strona Muzeum Narodowego w Lublinie

Państwowe Zakłady Graficzne Ministerstwa Skarbu w Warszawie (Warszawa; 1919-1925) (wytwórnia), Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska” w Bydgoszczy (Bydgoszcz; 1922-1924) (wytwórnia), 10 000 000 marek polskich

Rodzaj:
Twórca/wytwórnia:
Miejsce powstania:	/
Technika:
Tworzywo:
Wymiary:	Wysokość: 203 mm, Szerokość: 92 mm
Słowa kluczowe:
Nr inwentarzowy:	N/Bn/1125/ML
Stała lokalizacja:	Muzeum Narodowe w Lublinie (Zamek Lubelski), ul. Zamkowa 9, Lublin

Nota popularyzatorska

Presja inflacji oraz potrzeby budżetowe państwa polskiego zadecydowały o wprowadzeniu w drugiej połowie 1923 roku przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową (PKKP) kolejnych sześciu nominałów banknotów: 250 tysięcy, 500 tysięcy, 1 milion, 5 milionów, 10 milionów marek polskich (mkp). Omawiany banknot, nie licząc przekazów na 50 i 100 milionów marek polskich (mkp), był najwyższym nominałem w historii naszego państwa. Łącznie w latach 1919–1924 PKKP zleciła wydrukowanie przynajmniej 1 965 500 131 biletów na zawrotną sumę ponad 2 biliardów 135 bilionów mkp.

Do pewnego stopnia przyrost papierowej masy pieniężnej w latach 1919–1924 był warunkowany faktem uzyskiwania przez mkp statusu wyłącznej waluty w kraju i stopniowym obejmowaniem jej zasięgiem całego obszaru Rzeczypospolitej. Dodrukiem banknotów finansowano przede wszystkim deficyt budżetowy, który był stałą bolączką odbudowującego się państwa. Napędzana tym inflacja w ciągu kilku lat stała się elementem mechanizmu błędnego koła. Początkowo jej umiarkowana forma stymulowała koniunkturę gospodarczą, przyczyniała się do spadku bezrobocia i wspomagała konkurencyjność polskiego eksportu. Powodowała jednocześnie nominalny wzrost wydatków budżetowych, które, jak już wspomniano, finansowano dodrukiem pieniądza. Czynnikiem, który wpłynął na hiperinflację 1923 roku był upadek marki niemieckiej, z którą była powiązana mkp. W ciągu 1923 roku nastąpił wzrost ceny dolara z 17 850 do 6 400 000 mkp. Drożyzna i niepodążające za nią wynagrodzenia oraz bezrobocie powodowały wybuchy społecznego niezadowolenia, wyrażanego w ulicznych rozruchach i strajkach.

Banknot 10 milionów mkp został zaprojektowany w Państwowych Zakładach Graficznych w Warszawie. Drukowano go w tej wytwórni oraz w Zakładzie Graficznym Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska” w Bydgoszczy. W dniu wprowadzania do obiegu (20 grudnia) na łamach „Kuriera Warszawskiego” oferowano do sprzedaży płyty gramofonowe „najnowszego repertuaru” po 500 tysięcy, futro męskie „eleganckie nowe” za 125 milionów, samochód Ford – model z 1924 roku za 900 dolarów (około 5 miliardów 760 milionów mkp). Bochenek chleba w grudniu 1923 roku kosztował 96 tysięcy mkp.

Tomasz Markiewicz

Wyszukiwarka

Państwowe Zakłady Graficzne Ministerstwa Skarbu w Warszawie (Warszawa; 1919-1925) (wytwórnia), Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska” w Bydgoszczy (Bydgoszcz; 1922-1924) (wytwórnia), 10 000 000 marek polskich

Nota popularyzatorska