Wincenty Pol urodził się w Lublinie 20 kwietnia 1807 roku, z ojca Franciszka Ksawerego i matki Eleonory z domu Longchamps de Berie. Lata dzieciństwa i młodości spędził we Lwowie, gdzie na tamtejszym uniwersytecie odbył wstępny kurs filozofii. W 1830 roku otrzymał pierwszą posadę na Uniwersytecie Wileńskim. Wkrótce potem, jako polski patriota, wziął udział w powstaniu listopadowym na Litwie, za co został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. W 1837 roku poślubił Kornelię z Olszewskich, z którą dochowali się czwórki dzieci: Wincentego juniora, Julii, Zofii i Marka Stanisława.
Czas walki, klęska powstania i pobyt na emigracji w Saksonii wpłynęły na rozwój jego talentu poetyckiego. W 1835 roku w Paryżu ukazał się drukiem pierwszy tom poezji zatytułowany Pieśni Janusza. Po nim nastąpiły liczne kolejne dzieła literackie, a wśród nich m.in.: Pieśni o ziemi naszej, Mohort czy Rok myśliwca. Jako krajoznawca, geograf i etnograf odbywał liczne podróże, badając Karpaty Wschodnie, Podole, Pokucie, Wołyń, Polesie, Tatry, Śląsk, Wielkopolskę, Kujawy, Pomorze Gdańskie czy wreszcie Rugię. Wśród wielu prac naukowych wymienić należy: Rzut oka na północne stoki Karpat i przyległe im krainy, Obrazy z życia i natury, Północny wschód Europy pod względem natury, Historyczny obszar Polski czy Geografię Ziemi Świętej.
Był założycielem pierwszej w Polsce, a drugiej w Europie (po Berlinie) katedry geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim (1849), gdzie zasłynął jako znakomity wykładowca i wychowawca. Na krótko przed śmiercią został przyjęty w poczet członków powstałej wówczas Akademii Umiejętności. Zmarł w Krakowie 2 grudnia 1872 roku, a jego ciało spoczęło w Krypcie Zasłużonych pod kościołem oo. Paulinów na Skałce.
Dworek Wincentego Pola jest muzeum biograficznym o charakterze domu historycznego. Jego misją jest, z jednej strony, podtrzymywanie i krzewienie pamięci o niegdyś sławnym i zasłużonym wieszczu i uczonym – o kolejach losu, różnorodnych formach aktywności i działalności twórczej, z drugiej zaś – aktualizacja jego dziedzictwa w myśl dewizy „Przeszłość przyszłości”.
Realizacji tych celów służą gromadzone, przechowywane i opracowywane zbiory, wystawy, prowadzona działalność naukowa (konferencje, publikacje) i edukacyjna (lekcje muzealne, odczyty, zajęcia warsztatowe i zabawy), a także organizowane wydarzenia kulturalne (wieczory autorskie, kameralne koncerty i formy sceniczne).
Muzeum, stworzone i prowadzone od niemal pół wieku przez kolejne generacje entuzjastów, cieszy się wsparciem grona potomków i sympatyków Wincentego Pola, znawców jego biografii i twórczości, wreszcie miłośników dworku jako miejsca.
Panująca tu niemal domowa atmosfera, bezpośrednie spotkanie gości z gospodarzami, wysłuchana gawęda, nawiązana rozmowa oraz jakby wolniej płynący czas nadają wizycie w Muzeum szczególnego charakteru. Liczy się nie tylko aspekt poznawczy, lecz także możliwość przejrzenia się w lustrze biografii nietuzinkowej postaci, co może okazać się inspirującym doświadczeniem.
