Za Oskarem Kolbergiem po Lubelszczyźnie 1.02-30.06.2014
Wystawa zorganizowana w ramach Roku Kolberga.
luty-czerwiec 2014 r.


Henryk Oskar Kolberg – kompozytor, etnograf, folklorysta.
Urodził się 22 lutego 1814 r. w Przysusze, zmarł 3 czerwca 1890 r.; pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Dla nauki i kultury polskiej stworzył bezcenny zbiór materiałów źródłowych – opracował i realizował wielki program badań folklorystycznych i etnograficznych, pozostawiając wielotomowe dzieło Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. Jako pierwszy zgromadził i uporządkował, według regionów całego terytorium dawnej Rzeczypospolitej, wiedzę na temat polskiej kultury ludowej XIX w. Opublikował za życia 33 tomy Ludu. Pozostawił ogromny zbiór rękopisów, zawierający głównie materiały folklorystyczne i etnograficzne, na podstawie których wydano drukiem kolejne monografie. Dokumentacja zgromadzona przez Oskara Kolberga od blisko 150 lat służy, zgodnie z zamierzeniem autora, przede wszystkim polskiej etnografii, folklorystyce i etnomuzykologii.
Wystawa „za Oskarem Kolbergiem po Lubelszczyźnie” dzięki eksponatom etnograficznym – najstarszym w zbiorach Muzeum Lubelskiego – oraz fotografiom z XIX w. i pocz. XX w. przedstawia sylwetki osób równie mocno jak Oskar Kolberg zainteresowanych życiem i kulturą mieszkańców ówczesnych wsi i małych miasteczek Lubelszczyzny. Wśród nich wyróżnia się lokalnie działający regionalista i ludoznawca Jan Brandt (1860-1911) ze Smorynia w powiecie biłgorajskim, który zebrane przez siebie zabytki kultury chłopskiej i mieszczańskiej zaprezentował w 1901 r. na Wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Lublinie. Po jej zakończeniu znaczącą część z nich podarował na poczet przyszłego Muzeum Lubelskiego, a bogatą kolekcję gorsetów tarnogrodzkich zapisał Muzeum Narodowemu w Krakowie.
Interesujące i oddające specyficzny klimat epoki, a tym samym będące jej dokumentem są fotografie uznanych XIX-wiecznych fotografów profesjonalistów z pracowni lubelskich, warszawskim i krakowskich, oraz fotografów amatorów. Są to Karol Beyer, zw. ojcem polskiej fotografii, który prezentowane fotografie wykonał na Pierwszą Wystawę Etnograficzną w Moskwie w 1867 r., i jego sukcesorzy Julian Kostka i Ludwik Mulert. W Warszawie i Paryżu swoje zakłady fotograficzne miał Jan Mieczkowski, w Krakowie fotografował Ignacy Krieger, a u Lublinie Wiktoria Sierocińska, Stanisław Zawadzki i Józef Wasilewski. W Kielcach i Biłgoraju zaś pracowali Stanisław Sanecki i Jan Brodowski oraz w powiecie biłgorajskim, janowskim, lubelskim i puławskim – Ludwik Rogowski, Leon Hempel, ks. Stanisław Warszawski i ks. Karol Dębiński. Uzupełnieniem sepiowych fotografii są kolorowe pocztówki z tzw. typami ludowymi, wydane przez Władysława i Witolda Kiesewetterów z okazji Wystawy Rolniczo-Przemysłowej 1901 r., według rysunków Konstantego Kietlicz-Rayskiego.

WŁOŚCIANKA Z ŁOWICKIEGO, Karol Beyer, Warszawa, 1867 r. CHŁOPIEC Z WILANOWA, Karol Beyer, Warszawa, 1867 r. MIESZKAŃCY PODOLA, fotograf nieznany, okolice Kamieńca Podolskiego i Chmielnickiego, ok. 1870-80 MIESZKAŃCY PODOLA, fotograf nieznany, okolice Kamieńca Podolskiego i Chmielnickiego, ok. 1870-80 WŁOŚCIANKA Z BIŁGORAJSKIEGO, Julian Kostka i Ludwik Mulert, Warszawa, ok. 1873-74 WŁOŚCIANIN Z BIŁGORAJSKIEGO, Ignacy Krieger, Kraków, ok. 1860-89 SITARZ Z BIŁGORAJSKIEGO, Jan Mieczkowski, Warszawa, ok. 1860 r. WŁOŚCIANKA ZE WSI BOJARY, Jan Brodowski, Biłgoraj, 1910 r. WŁOŚCIANKA Z OKOLIC ZAMOŚCIA, Wiktoria Sierocińska, Lublin, ok. 1900 r. ŚMIGUS-DYNGUS, Leon Hempel, pow. Janów Lubelski, ok. 1900 r. BANDOSI – NAJEMNI PRACOWNICY ROLNI, Leon Hempel, Baraki pow. Janów Lubelski, ok. 1900 r. GRUPA W STROJACH PODLASKICH, Wiktoria Sierocińska, Lublin, 1891 r. WŁOŚCIANIE ZE WSI PIOTRKÓW, Józef Wasilewski, Lublin, 1901 r. I KOMUNIA ŚWIĘTA, ks. Stanisław Warszawski, Wojciechów pow. Lublin, 1902-03 WŁOŚCIANIE Z ORKIESTRĄ, Ludwik Rogowski, Majdan Księżpolski pow. Biłgoraj, 1902 r. GRUPA WESELNA, fotograf nieznany, Krężnica pow. Lublin, ok. 1900 r. GRUPA WESELNA, fotograf nieznany, Pawluki pow. Włodawa, 1914 r. CHÓR KOŚCIELNY, ks. Karol Dębiński, Gołąb pow. Puławy, 1902 r. JUBILACI, fotograf nieznany, Dys pow. Lublin, 1910 r.



