Autoportret. Józef Czechowicz | wystawa

otwarcie 15 marca 2024 roku

„Stanąłem na ziemi w lublinie
tu mnie skrzydłem uderzyła trwoga
matko dobra
na deszcz mnie małego tęsknego wynieś
za miasto tam siano pachnie w stogach”

Józef Czechowicz, autoportret

Wątki autobiograficzne były integralnym elementem twórczości Józefa Czechowicza. Poeta, który był twórcą jednego z najbardziej wyrazistych języków wrażliwości w poezji polskiej minionego stulecia, poświęcił wiele uwagi kwestiom związanym z indywidualnymi doświadczeniami. Pojawiały się w jego twórczości literackiej na różne sposoby; przenikały do wierszy, stawały się punktem wyjścia dla utworów prozatorskich, przewijały się również w tekstach poetyckich i wspomnieniowych. Najbardziej znanym wierszem o takim charakterze jest „autoportret”, który został opublikowany w tomie „w błyskawicy” z 1934 roku. Właśnie ten utwór uczyniliśmy przewodnim motywem wystawy, którą przygotowaliśmy specjalnie na 121. rocznicę urodzin Józefa Czechowicza. Jest to bowiem tekst, w którym poeta w syntetyczny sposób przedstawia swoje doświadczenia, przenosząc opowieść biograficzną w sferę poezji, gdzie stawały się częścią skomplikowanego oraz wielowymiarowego poetyckiego uniwersum. Kluczowym aspektem tego procesu była praca wyobraźni, która – jak sam pisał – była „pomostem między światami”.

Wystawa jest zaproszeniem do świata Józefa Czechowicza – artysty, który na różny sposób oraz przy pomocy różnych form literackich tworzył na bieżąco różne warianty swojego „autoportretu”, pozwalający prześledzić, w jaki sposób poeta przekraczał ów „pomost między światami”. Robił to zarówno w poezji, jak i w prozie, czego świadectwem są liczne zapiski o charakterze autobiograficznym, gdzie porządkował dzieje własnej rodziny oraz relacjonował poszczególne epizody swojej biografii. Prowadził również dość regularne zapiski diarystyczne, w których prze-pisywał doświadczenia dnia codziennego, wplatał je w inne porządki oraz układał zgodnie z logiką opowieści biograficznej.

Zwiedzający naszą wystawę będą mieli okazję zapoznać się z tymi zapiskami oraz przekonać się, jak wyglądała dynamika powstawania tych ważnych, bo dających nam wgląd w proces twórczy tekstów rękopiśmiennych. Zaprezentujemy też materiały związane z życiem oraz twórczością Józefa Czechowicza. Będą to między innymi dokumenty oraz fotografie rodzinne, jak również zasuszony kwiat, zerwany przez poetę przed ponad stu laty w Słobódce.