Słowo i obraz w kulturze bizantyńskiej 16-17.11.2017

IV Konferencja Bizantynistyczna z cyklu Wybrane aspekty kultury bizantyńskiej,

Kaplica Trójcy Świętej, 16-17 listopada 2017.

Konferencja jest inicjatywą cykliczną, kolejne spotkania odbywają się co dwa lata, zawsze w listopadzie. Jest inicjatywą wspólną środowiska patrologów, historyków Kościoła w starożytności i historyków Bizancjum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Muzeum Lubelskiego w Lublinie. Ze strony KUL koordynują ją profesorowie: Piotr Szczur i Piotr Kochanek, ze strony Muzeum Lubelskiego dr Andrzej Frejlich. Inicjatywa skupia wszystkie środowiska historyków Bizancjum, historyków sztuki bizantyńskiej i bizantyno-słowiańskiej i dyscyplin pokrewnych z Polski, oraz zaproszonych badaczy europejskich. Jest w tej chwili jedynym forum systematycznej wymiany myśli i wyników aktualnych badań nad problematyką bizantyńską w Polsce. Materiały pokonferencyjne publikowane są na łamach periodyku „Vox Patrum”.

Temat tegorocznego spotkania „Słowo i obraz w kulturze bizantyńskiej” podjęto nie tylko dla tego, że jest to jedno z ważnych zagadnień tej kultury, badania nad którym prowadzone są nieustannie we wszystkich środowiskach naukowych na świecie. Podejmujemy go także z myślą o zbliżającym się jubileuszu 600-lecia namalowania fresków w kaplicy Trójcy Świętej. Konferencja będzie inicjować obchody rocznicowe, które obejmować będą różnorodne inicjatywy kulturalne, ale również spotkania i sesje naukowe.

Dla lubelskiego cyklu „Wybrane aspekty kultury bizantyńskiej” ważne jest nie tylko to, że stało się ono forum systematycznej wymiany myśli, ale również fakt, że możemy prowadzić obrady w samej kaplicy. Jej historyczna i artystyczna doniosłość nie tylko specyficznie nastraja, ale i inspiruje do refleksji nad Bizancjum i kręgiem jej oddziaływania.

Program konferencji:

16 listopada 2017 (czwartek), Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim

9:00-9:20 Powitanie uczestników i otwarcie konferencji
Dr Katarzyna Mieczkowska – Dyrektor Muzeum Lubelskiego

9:20-13:10 – Sesja przedpołudniowa
Przewodniczący: Prof. dr hab. Mirosław J. Leszka (UŁ)

9:20-9:40    Dr hab. Bożena Iwaszkiewicz-Wronikowska, prof. KUL:
Słowo i obraz w rzymskim malarstwie katakumbowym

9:40-10:00    Dr hab. Ireneusz Milewski, prof. UG:
Rozmodlony cesarz. Opis solida z wizerunkiem Konstantyna Wielkiego w “Vita Constantini” Euzebiusza z Cezarei

10:00-10:20    Dr hab. Sławomir Bralewski, prof. UŁ:
Labarum – od chryzmy do krzyża – w źródłach pisanych i świadectwach numizmatycznych

10:20-10:40    Prof. dr hab. Marek Wilczyński (UP Kraków):
„Roma capta” – kilka uwag o przekazach o zdobyciu Rzymu przez barbarzyńców w roku 410 i 455 w historiografii późnoantycznej i wczesnośredniowiecznej

10:40-11:00    Dyskusja
11:00-11:30    Przerwa na kawę

11:30-11:50    Dr hab. Stanisław Turlej (UJ): Obraz Słowian w dziełach Prokopiusza z Cezarei

11:50-12:10    Dr hab. Anna Kotłowska, prof. UAM:
Dialog Filozofii z Historią: zagadkowy wstęp do “Historii Powszechnej” Teofilakta Simokatty
 
12:10-12:30    Dr Magdalena Jóźwiak (UWr):
Et ait: „Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram” (Gen 1, 26). Próba egzegezy bizantyjskiej na przykładzie Komentarza do Księgi Rodzaju Atanazego z Synaju.

12:30-12:50    dr Kirił Marinow (UŁ):
Grając słowami, obrazami i motywami, czyli słów kilka o bizantyńskim sposobie wypowiedzi

12:50-13:10    Dyskusja
13:10-15:00    Przerwa obiadowa

15:00-17:00 – Sesja popołudniowa
Przewodniczący: Dr hab. Piotr Kochanek, prof. KUL

15:00-15:20    dr Piotr Ł. Grotowski (UPJPII):
Λόγος καὶ μορφή – kilka uwag o teologicznym uzasadnieniu obecności inskrypcji w obrazie i obrazu w kościele

15:20-15:40    Dr Anna Palusińska (KUL):
Ikona pełna treści. Idee chrześcijańskiego neoplatonizmu w bizantyńskiej sztuce religijnej

15:40-16:00    Dr hab. Małgorzata Smorąg-Różycka (UJ):
Miejsce ekfrazy w bizantynistycznej historiografii artystycznej

16:00-16:20    Ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz (UKSW):
Ekfraza ikonograficzny (absyda w Hagia Sophia i wystrój kaplicy cesarskiej) w homiliach patriarchy Focjusza

16:20-16:40    Prof. dr hab. Leszek Wojciechowski (KUL):
„Okruchy” kultury bizantyńskiej w słowie i obrazie zachodnioeuropejskiego piśmiennictwa podróżniczego (X-XV w.)

16:40-17:00    Dyskusja
18:00              Bankiet

17 listopada 2017 (piątek), Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim

9:00-13:20 – Sesja przedpołudniowa
Przewodniczący: Prof. dr hab. Marek Wilczyński (UP Kraków)

9:00-9:20    Dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG:
Kolorystyka szczegółów geograficznych w Notitia dignitatum pars Orientis według rękopisów Oxoniensis Canonicianus Misc. 378 i Monacensis Latinus 10291

9:20-9:40    Dr hab. Teresa Wolińska, prof. UŁ:
Wizerunek pustyni i jej mieszkańców w świetle świadectw świętych ojców z Synaju

9:40-10:00    Mgr Michał Pietranik (UW):
Translacja relikwii św. Łazarza z Cypru do Konstantynopola i jej ideologiczny kontekst w świetle utworów Aretasa metropolity Cezarei

10:00-10:20    Prof. dr hab. Mirosław J. Leszka (UŁ):
Wizerunek władców słowiańskich w źródłach bizantyńskich. Przypadek Piotra, cara Bułgarii (927-965)

10:20-10:40    Dr Szymon Wierzbiński (UŁ):
Szlachetni, odważni, dzicy? Obraz Waregów i Franków w oczach Bizantyńczyków w XI w.

10:40-11:00    Dyskusja
11:00-11:30    Przerwa na kawę

11:30-11:50    Dr Aleksandra Krauze-Kołodziej (KUL):
Słowo, które dopełnia obraz – interpretacja inskrypcji oraz dekoracji mozaikowej Bazyliki Santa Maria Assunta na Torcello

11:50-12:10    Dr Zofia Brzozowska (UŁ):
Jeden z herezjarchów? Przedstawienia ikonograficzne Mahometa w rękopisie PHБ, F.IV.151 w kontekście staroruskich narracji na jego temat

12:10-12:30    Mgr Agnieszak Piórecka (UJ):
Kilka uwag o wpływie hezychazmu na przedstawienie chrztu Chrystusa na przykładzie sztuki z terenów Królestwa Serbii

12:30-12:50    Prof. dr hab. Urszula Mazurczak (KUL):
Panorama Konstantynopola w „Kronice” Hartmana Schedla. Miasto idealne – memoria chrześcijaństwa

12:50-13:20    Dyskusja i podsumowanie konferencji
13:30              Obiad